Quản lý hàng hóa trên TMĐT đang là thách thức lớn cho lực lượng chức năng.

Lo ngại về chất lượng hàng hóa

Những ngày cuối năm 2023, Cục Quản lý thị trường (QLTT) TPHCM liên tục phát hiện nhiều điểm kinh doanh hàng giả, hàng lậu qua các sàn online. Cục đã phối hợp với Đội 6- Phòng Cảnh sát kinh tế Công an TPHCM kiểm tra 6 cơ sở kinh doanh tại các quận 5, 6, 8, 11, tạm giữ gần 90.000 sản phẩm nhập lậu, không rõ nguồn gốc, xuất xứ và có dấu hiệu giả mạo nhãn hiệu trị giá hơn 1,6 tỷ đồng.

Cục QLTT TPHCM cho biết, trong năm 2023, đơn vị đã xử phạt 77 vụ liên quan đến kinh doanh TMĐT, phát hiện hàng ngàn sản phẩm giả, hàng lậu, hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ… với số tiền phạt gần 2 tỷ đồng. Nhiều đối tượng đã bị xử phạt nhưng do việc kinh doanh hàng giả, hàng lậu đem lại lợi nhuận rất lớn nên vẫn tiếp tục tái diễn.

Tương tự, mới đây, tại địa bàn Hà Nội, từ tài khoản bán hàng online nổi tiếng trên nhiều nền tảng xã hội, lực lượng chức năng đã tiến hành kiểm tra kho hàng nằm trong khu đô thị Đô Nghĩa, phường Yên Nghĩa, quận Hà Đông, Hà Nội. Kết quả kiểm tra cho thấy, hàng hóa trong kho chủ yếu là mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, hàng gia dụng, tiêu dùng... Theo thông tin trên vỏ hộp, những sản phẩm này có xuất xứ từ Hàn Quốc, Mỹ, Canada... nhưng phần lớn đều không có tem nhãn phụ bằng tiếng Việt, chưa rõ nguồn gốc xuất xứ.

Ngày 2/1/2024, Cục QLTT tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cho biết, đơn vị cũng vừa phối hợp với Công an huyện Xuyên Mộc kiểm tra điểm tập kết hàng của hộ kinh doanh Trần Thị Thanh Hoài (huyện Xuyên Mộc, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu) và phát hiện hàng trăm mã hàng từ quần áo, giày dép đến mỹ phẩm, thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc, xuất xứ. Chủ hộ kinh doanh khai nhận toàn bộ hàng hóa được nhập từ TPHCM, bán trên các nền tảng mạng xã hội bằng hình thức livestream.

Đó không phải là các sự việc hy hữu, thời gian qua, việc một số cá nhân tận dụng trang cá nhân để livestream (phát trực tiếp) bán hàng giả, hàng nhái hàng kém chất lượng với số lượng lớn diễn ra khá phổ biến.

Chia sẻ tại Hội nghị Tổng kết công tác năm 2023 mới đây, ông Trần Hữu Linh, Tổng cục trưởng Tổng cục QLTT cho biết, năm 2023 lực lượng QLTT cả nước đã phát hiện trên 52.000 vụ vi phạm, tăng 16% so với năm 2022. Qua hoạt động kiểm tra, kết quả xử lý vi phạm, kết hợp với công tác tuyên truyền, truyền thông cho thấy, trong năm 2023 hiện tượng bày bán công khai hàng hóa nhập lậu, hàng giả, không rõ nguồn gốc xuất xứ, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ đã giảm; ý thức tuân thủ pháp luật của chủ thể kinh doanh đã được nâng cao.

Tuy nhiên, song hành cùng hoạt động giao thương ngày càng được mở rộng và phát triển, tình trạng vi phạm trong hoạt động thương mại, nhất là trên môi trường TMĐT vẫn còn gia tăng và nhiều khó khăn thách thức.

Siết quản lý, tránh thất thu thuế

Không chỉ lo ngại về chất lượng hàng hóa, hoạt động TMĐT đặt ra bài toán cho cơ quan chức năng về quản lý thuế nhằm tạo nguồn ngân sách cũng như đảm bảo môi trường kinh doanh bình đẳng, lành mạnh, từ đó thúc đẩy kinh tế phát triển.

Đại diện Cục Thuế TPHCM cho biết, TPHCM hiện có 267 sàn TMĐT thuộc diện phải cung cấp thông tin. Tính đến cuối quý III/2023 có 34.900 lượt người nộp thuế với tổng giá trị giao dịch hơn 14.500 tỷ đồng, số thu từ TMĐT tăng 14 lần so cùng kỳ năm 2022.

Tuy nhiên, các chủ sàn TMĐT vẫn chưa cung cấp đầy đủ thông tin các tổ chức, cá nhân kinh doanh trên sàn. Bên cạnh đó, việc chuyển hóa các thông tin “ảo” của cá nhân kinh doanh trên mạng xã hội thành thông tin thật như căn cước công dân, điện thoại; đơn vị giao nhận lại chưa hoặc cung cấp không xác định được tên, mã số thuế của tổ chức, cá nhân bán hàng để quản lý thuế.

Với các tổ chức, cá nhân cư trú trong nước có phát sinh thu nhập từ cung cấp dịch vụ xuyên biên giới trên các nền tảng số (sản xuất nội dung số, ứng dụng số qua Google, Facebook, Netflix…), cơ quan thuế gửi yêu cầu cho 56 ngân hàng nhưng chỉ 15 ngân hàng phản hồi. Đây là những thách thức với ngành thuế trong việc truy thu thuế kinh doanh online.

Trong năm 2023, TPHCM đã rà soát gần 5.900 cá nhân, hộ kinh doanh trên nền tảng TMĐT, truy thu và phạt vi phạm hơn 217 tỷ đồng, tăng 29% so với năm 2022.

Trước tình hình trên, năm 2024, Cục Thuế TPHCM đề xuất xây dựng quy chế phối hợp liên bộ ngành trong cung cấp thông tin TMĐT. Đồng thời, xây dựng quy trình quản lý thuế đặc thù để thuận lợi cho công tác quản lý thuế. Bên cạnh đó, đẩy mạnh thanh tra, kiểm tra các doanh nghiệp là chủ sàn TMĐT, các doanh nghiệp hoạt động trung gian vận chuyển, trung gian thanh toán…